Meslek hastalıkları, işyerinde ortaya çıkan ve çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyen sağlık sorunlarıdır. Bu makalede, meslek hastalıkları ve önemli sebepleri hakkında bilgi verilmekte, önleyici tedbirler ve mevcut kanunlar üzerinde durulmaktadır. Makale, çeşitli akademik çalışmalardan ve güncel kaynaklardan elde edilen bilgilerle desteklenmiştir.
Meslek hastalıkları, işyerinde maruz kalınan tehlikeler ve riskler nedeniyle çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyen hastalıklardır. Çalışanların sağlığını korumak ve meslek hastalıklarının önlenmesi için, işverenlerin alması gereken önlemler ve uygulanması gereken yöntemler vardır. Bu makale, meslek hastalıklarının nedenleri, önleyici tedbirler ve mevcut kanunlar hakkında bilgi sunmaktadır.
Nedenler ve Türler
Meslek hastalıkları, işyerinde maruz kalınan kimyasal, fiziksel, biyolojik ve ergonomik risklere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
- Kimyasal riskler: İşyerinde kullanılan tehlikeli maddeler, gazlar ve tozlar nedeniyle ortaya çıkan hastalıklardır (Rappaport ve Smith, 2010). Örnek olarak, asbest maruziyeti nedeniyle oluşan mezotelyoma ve akciğer kanseri verilebilir (Carbone vd., 2012).
- Fiziksel riskler: Aşırı sıcaklık, gürültü, titreşim ve radyasyon gibi faktörlerle ilişkili hastalıklardır (Nelson ve Fingerhut, 2011). Örneğin, işitme kaybı ve Raynaud hastalığı bu tür risklere bağlıdır.
- Biyolojik riskler: İşyerinde bulunan bakteri, virüs, mantar ve parazitler nedeniyle ortaya çıkan hastalıklardır (Meyer ve Rosenstock, 2011). Örneğin, sağlık çalışanlarında görülen tüberküloz ve hepatit B gibi enfeksiyonlar bu tür risklere bağlıdır.
- Ergonomik riskler: İşyerindeki uygun olmayan tasarım, uygun olmayan çalışma duruşları ve aşırı yük nedeniyle ortaya çıkan hastalıklardır (Bernard ve Putz-Anderson, 2017). Örneğin, bel ağrısı ve karpal tünel sendromu gibi kas-iskelet hastalıkları bu tür risklere bağlıdır.
Önleyici Tedbirler ve Kanunlar
Meslek hastalıklarının önlenmesi için işverenlerin alması gereken önlemler şunlardır:
- Risk değerlendirmesi: İşverenler, işyerindeki potansiyel tehlikeleri ve riskleri belirlemek için risk değerlendirmesi yapmalıdır (EU-OSHA, 2020). Bu değerlendirme, çalışanların sağlığı ve güvenliği için alınması gereken önlemlerin belirlenmesine yardımcı olur.
- Eğitim ve bilgilendirme: İşverenler, çalışanlarına meslek hastalıkları ve alınabilecek önlemler hakkında düzenli eğitimler ve bilgilendirmeler sağlamalıdır (Rodriguez-Garcia vd., 2017). Böylece, çalışanlar maruz kaldıkları riskler konusunda bilinçlenir ve uygun önlemleri alır.
- Mühendislik ve yönetim kontrolleri: İşverenler, işyerinde tehlike ve riskleri azaltmak için mühendislik ve yönetim kontrolleri uygulamalıdır (Hämäläinen vd., 2018). Örneğin, tehlikeli maddelerin yerine daha güvenli alternatifler kullanılabilir, gürültü seviyesini azaltmak için ses yalıtımı yapılabilir ve ergonomik çalışma koşulları sağlanabilir.
- Kişisel koruyucu ekipmanlar (KKE): İşverenler, çalışanlarına uygun kişisel koruyucu ekipmanlar sağlamalı ve kullanmalarını sağlamalıdır (Gorman vd., 2021). Bu ekipmanlar, kimyasal maddelere karşı koruyucu eldivenler, işitme koruyucular ve solunum maskeleri gibi ürünler içerebilir.
Meslek hastalıklarının önlenmesi ve çalışanların sağlığının korunması için mevcut kanunlar vardır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU-OSHA) gibi kurumlar, işverenlerin ve çalışanların uyuması gereken standartlar ve yönergeler belirler. Ayrıca, ülkeler kendi iş sağlığı ve güvenliği mevzuatlarını oluşturarak çalışanların haklarını ve işverenlerin sorumluluklarını düzenler.
Meslek hastalıkları, işyerinde maruz kalınan tehlikeler ve riskler nedeniyle ortaya çıkan önemli bir halk sağlığı sorunudur. İşverenler ve çalışanlar, meslek hastalıklarının önlenmesi ve çalışanların sağlığının korunması için alınması gereken önlemleri ve uygulanması gereken yöntemleri bilmelidir. Ayrıca, mevcut kanunlar ve yönergeler doğrultusunda hareket ederek, işyerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanmalıdır.
Kaynaklar
Bernard, B. P., & Putz-Anderson, V. (2017).
